Jak większość zabudowy rynku krośnieńskiego i ta kamienica wzniesiona została w początku XVI wieku, zastępując drewniany dom mieszczański, zbudowany tu w stuleciu XV. Był on najpewniej zrębowym budynkiem parterowym z drewnianym podcieniem, jednak postawionym na murowanych, sklepionych piwnicach. Na przełomie XV i XVI wieku dom drewniany zastąpiono na tej narożnej działce przyrynkowej budynkiem murowanym i od tej chwili ta okazała realizacja mieszczańska zjawiła się na kartach historii miasta.
Już w 1514 roku dom ten, należący wówczas do Łukasza i Urszuli Hawryło, został zakupiony przez rajców krośnieńskich na pomieszczenie w nim rady miejskiej, w związku z pożarem w roku 1512 dotychczasowego ratusza, stojącego w zachodniej części rynku. Z racji nowej funkcji kamienicę tę zaczęto określać w mieście nazwą „Curia praetoriana”. W 1532 roku ten murowany dom nabył za znaczną kwotę rajca miejski Maciej Mayer i w rękach tej rodziny realność pozostawała przez następne pół wieku. Przed połową wieku XVI Maciej Mayer odsprzedał połowę kamienicy Walentemu Mayerowi, zaś jego część własna – na skutek zadłużenia – przejściowo dostała się ponownie radzie miasta. W kolejnych latach swoje części własności mieli tu również krośnieńscy franciszkanie, a także Franciszek Kiellarowicz. W 1554 roku współwłaścicielem domu był kupiec Mikołaj Kramarz, a po roku 1580, kiedy to zmarł Maciej Mayer, kamienica przeszła drogą spadku w ręce wdowy Reginy i syna Marcina Mayera. Ten ostatni, w dwa lata później, sprzedał cały dom Klemensowi Kramarzowi. Kolejnego właściciela – Jakuba Rojewskiego – źródła notują dopiero w roku 1681. Kamienica pozostawała wówczas w stanie daleko posuniętej ruiny, a szczególnie zniszczona była ściana od ul. Franciszkańskiej, pociągając za sobą zawalenie się sklepienia wielkiej izby. Rok później dom zmienia właścicieli, przechodząc w ręce Pietraszków. Ci wkrótce sprzedają realność Janowi i Krystynie Grysterom. Na przełomie XVII i XVIII wieku kamienica zostaje odrestaurowana, co więcej – zaopatrzono ją w piwnicę przedprożną, sekcję podcienia oraz piętro na starych ścianach parteru.
Plan katastralny z roku 1851 rejestruje naszą kamienicę jako dom zbudowany na rzucie litery L, z wewnętrznym podwórkiem otwartym na ul. Franciszkańską. Kamienica ulega częściowemu zniszczeniu w wielkim pożarze Krosna 13 września 1872 roku, po którym zostaje odbudowana z częściową przebudową pomieszczeń parteru. To w czasie tych prac m.in. zwężono sień, założono nowe sklepienia nad wnętrzami parteru, wzmocniono sklepienia piwnic oraz podcienia frontowego.
W 1874 roku właścicielem domu jest aptekarz i burmistrz krośnieński Wojciech Pik, który wynajmuje część pomieszczeń dla Sądu Powiatowego i aresztu. W 1897 roku spadkobierca burmistrza – syn Franciszek Pik Mirandola – zbywa kamienicę na rzecz doktora Modesta Humieckiego. W rękach Modesta i Jana Humieckich dom pozostawał do roku 1911, kiedy to prawo własności zakupili Izaak i Rachela Eisenbergowie. Od nich to, w roku 1920, kamienicę zakupił Polski Bank Przemysłowy. Przed II wojną jeszcze raz zmienił się właściciel tego domu, bowiem w 1932 roku dom nabył Józef Rygel. Po wojnie kamienicę Rynek nr 5 upaństwowiono, zaś użytkownikiem nieruchomości stał się Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych w Krośnie i kolejno – Administracja Domów Mieszkalnych, wynajmująca pomieszczenia na rzecz m.in. Biura Badań i Dokumentacji Zabytków, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, restauracji Royal, Informacji Turystycznej oraz Studium Języków Obcych.
Narożna kamienica rynkowa u wylotu ulicy Franciszkańskiej to dzisiaj budowla piętrowa, trzyosiowa, siedmiotraktowa, wzniesiona na planie wydłużonej litery L. Ten wielofazowy budynek swą najstarszą część skrywa w kondygnacji piwnic, dostępnych z płyty rynku (sale wystawowe Muzeum Rzemiosła w Krośnie – Galeria PodCieniami). Szesnastowieczny parter, z przelotową sienią z podcienia na zaplecze, został gruntownie przebudowany w 2 poł. XIX, kiedy to nie tylko zmieniono dyspozycję wielu pomieszczeń, ale też nakryto je nowymi sklepieniami (żaglastymi na gurtach lub kolebkowymi). Kondygnacja piętra uległa znacznej przebudowie w toku remontu w latach 1990-1992, kiedy to zmodernizowano te wnętrza, zaadaptowano część pomieszczeń obszernego strychu, zmieniono posadzki i schody na piętro.
W elewacji frontowej kamienicy dominującym elementem pozostaje podcień, otwarty na rynek trzema, zaś na ul. Franciszkańską – jedną arkadą. Ponad nimi, oddzielone gzymsem międzykondygnacyjnym, znajduje się pięć okien, rozłożonych symetrycznie nad każdą z arkad podcienia. Elewacja wschodnia, od ul. Franciszkańskiej, ma układ 10-osiowy i jest tynkowana na gładko, podczas gdy front parteru pokryty jest boniowaniem w pasy. Z podcienia do sieni prowadzi portal kamienny zamknięty łukiem pełnym. 23 września 1982 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał kamienicę Rynek nr 5 do rejestru zabytków województwa krośnieńskiego pod numerem A-6.
oprac. dr Tadeusz Łopatkiewicz