12 listopada 2025 roku przedstawiciele Zakładu Turystyki i Rekreacji złożyli na ręce Pana Piotra Przytockiego – Prezydenta Miasta Krosna – Raport z badań nad ruchem turystycznym w Krośnie w roku 2024
Założenia projektu badawczego
Badania nad ruchem turystycznym w Krośnie pracownicy Zakładu Turystyki i Rekreacji zainicjowali już w roku 2018. Celem proponowanego postępowania badawczego, jest uchwycenie dynamiki ruchu turystycznego, zarysowanie profilu turysty przyjeżdżającego do tego miasta oraz wskazanie miejsca Krosna – jednego z najważniejszych ośrodków turystycznych województwa podkarpackiego – w regionalnym i krajowym ruchu turystycznym.
W przeszłości (przed rokiem 2018) badania tego typu nie były w Krośnie prowadzone, a wszelkie informacje i dalece nieprecyzyjne statystyki, którymi dysponowaliśmy, bazowały bądź na liczbie osób, które odwiedziły w danym roku najważniejsze atrakcje turystyczne Krosna, bądź sumowaniu wszystkich tzw. osobonoclegów zrealizowanych w hotelach i miejscach noclegowych na terenie miasta (bez wyłączenia z tej liczby pobytów, które zdecydowanie nie posiadały charakteru turystycznego).
Pierwszy etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w mieście w roku 2018) został zakończony wiosną 2019 roku przygotowaniem obszernego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna.
Drugi etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w pandemicznym roku 2020) został zakończony wiosną 2021 roku przygotowaniem kolejnego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna. Raport ten obrazował drastyczny załamanie się ruchu turystycznego w mieście spowodowanego pandemią wirusa covid-19.
Trzecia etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w popandemicznym roku 2022) został zakończony jesienią 2023 roku przygotowaniem kolejnego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna. Raport ten obrazował już powrót ruchu turystycznego w Krośnie do stanu sprzed okresu pandemicznego
Czwarty – zakończony obecnie – etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w roku 2024) został zakończony jesienią 2025 roku przygotowaniem kolejnego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna ostatecznie 12 listopada 2025.
Cykliczne badania mamy zamiar kontynuować w latach następnych: 2026, 2028. Ich zakończenie pozwoliłoby na przygotowanie raportu z badań nad ruchem turystycznym w Krośnie na przestrzeni pełnej dekady: 2018-2028.
Główne cele badań
Celem badań rozpoczętych już w roku 2018, jest ustalenie liczby osobonoclegów zrealizowanych na terenie miasta w ramach pobytów turystycznych i wykazanie jaką stanowią one część ogólnej liczby zrealizowanych noclegów.
Podobne analizy i wyliczenia (podobnie jak w latach poprzednich) przeprowadzamy również w odniesieniu do danych frekwencyjnych pozyskanych od dysponentów głównych atrakcji turystycznych Krosna. Ich celem jest wykazanie, które pobyty traktować można jako turystyczne (gdyż towarzyszył im nocleg w naszym mieście), a które charakteru takiego nie posiadają. Według oficjalnych klasyfikacji stosowanych w turystyce – osoby, dla których skorzystanie z atrakcji nie było związane z noclegiem zaliczyć można nie do turystów a jedynie do odwiedzających.
Na podstawie uzyskanych wyników badań, w wymiarze cyklicznym (co dwa lata) podejmujemy próbę pomiaru rozwoju funkcji turystycznej miasta Krosna. Pomiar ten przeprowadzamy i za pomocą – stosowanych powszechnie w tego typu badaniach – wskaźników funkcji turystycznej, takich jak:
- wskaźnik Baretje’a-Deferta, będący miernikiem zagospodarowania turystycznego,
- wskaźnik Deferta, bazujący na pomiarze liczby turystów przypadających na 1 km2 obszaru miasta,
- wskaźnik Charvata, który na podstawie liczby udzielonych noclegów przypadających na 100 mieszkańców, daje możliwość określenia intensywności ruchu turystycznego, jaka występuję na terenie miasta,
- wskaźnik Schneidera, będący ważnym miernikiem intensywności ruchu turystycznego, pozwalający na ustalenie liczbę turystów korzystających z noclegów przypadających na 100 stałych mieszkańców obszaru miasta.
Uzyskane w toku badań dane liczbowe i informacje, skonfrontowane z podobnymi wynikami prowadzonymi na terenie innych miast i obszarów, pozwalają na ustalenie turystycznej pozycji Krosna w wymiarze województwa, jak i krajowym.
Mamy nadzieję, że kontynuacja badań i analiz rozpoczętych już w roku 2018, pozwoli uchwycić dynamikę i ogólne tendencje w rozwoju ruchu turystycznego na terenie miasta oraz zbadać kluczowe preferencję zarówno turystów, jak i odwiedzających.
Jesteśmy przekonani, iż wyniki badań, które zamierzamy podjąć, mogą posiadać istotne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki turystycznej w Krośnie, stać się mogą również bardzo ważnym impulsem dla tworzenia innowacyjnych rozwiązań ofertowych w zakresie turystyki wśród pracodawców i przedsiębiorców branży turystycznej.
Wyniki badań w tym zakresie mogą też mieć istotne znaczenie dla kreowania nowych produktów turystycznych na terenie miasta.
Główne wnioski wypływające badań i Raportu za rok 2024
Przeprowadzone badania pozwalają wskazać przybliżony profil turystów przyjeżdżających do Krosna w roku 2024. Jak wynika ze szczegółowego Raportu opracowanego przez dra Rafała Kapicę – Kierownika Zakładu Turystyki i Rekreacji, ich cechy charakterystyczne odzwierciedlają następujące tezy:
Przeprowadzone badania pozwalają podjąć próbę ustalenia profilu turystów przyjeżdżających do Krosna w roku 2024. Ich cechy charakterystyczne odzwierciedlają następujące akapity:
- odwiedzający Krosno pochodzą głównie z województw: podkarpackiego, mazowieckiego i małopolskiego; przyjeżdżają głównie samochodami osobowymi,
- 48,4% przybywających do Krosna to turyści pozostający w mieście 2-3 dni. W roku 2024 zmalała liczba odwiedzających jednodniowych, którzy nie korzystają
z usług noclegowych. Podobnie zmalała również liczba turystów, którzy zostają w Krośnie na dłuższe pobyty, - w krajobrazie turystycznym Krosna dominują odwiedzający miasto po raz pierwszy, w 2024 roku było ich 55,4%,
- badani najczęściej przyjeżdżali w celach wypoczynkowych (63,7%, wzrost o 5,5%), zwiedzania zabytków (71,3%, wzrost o 15,6%) oraz uprawiać turystykę aktywną (30,6%, wzrost o 3,6%). Wysoko zaznaczyła się także chęć poznania regionu, na którą wskazało 26,8%, wzrost o 3%.
- najbardziej istotną rolę w kreowaniu chęci przyjazdu odgrywa (co ważne) dla wszystkich grup wiekowych – Internet. Drugim środkiem przekazu jest rodzina i znajomi. Zwraca uwagę nikła rola radia i telewizji oraz zmniejszająca się rola folderów turystycznych w promowaniu miasta.
Odnosząc się do wartości poszczególnych wskaźników funkcji turystycznej można na ich podstawie wysnuć następujące wnioski:
- Krosno na rynku turystycznym nie pełni dominującej roli, jest jednak miastem z roku na rok częściej zauważanym i odwiedzanym przez turystów,
- W przeciwieństwie do Przemyśla i Nowego Sącza, większość wskaźników funkcji turystycznej dla Krosna od 2023 r. zaczyna rosnąć. Dane z kolejnych lat pokażą, czy ta tendencja się utrzyma.
- w 2020 i 2021 roku Krosno i porównywane miasta dotknęły obostrzenia wynikające
z walki z wirusem COVID-19. Dane z roku 2024 wskazują wciąż na odrabianie strat
z tego czasu. Gwałtowne zwiększenie wskaźników dla Przemyśla spowodowane zostało falą uchodźców z objętej wojną Ukrainy, - od 2021 do 2024 roku w Krośnie ubyło 135 miejsc noclegowych, co wydatnie obniżyło wartość wskaźnika Baretje’a-Deferta i wskaźnika gęstości bazy noclegowej.
Należy podkreślić, iż badania nad ruchem turystycznym w Krośnie, prowadzone przez Zakład Turystyki i Rekreacji, cyklicznie od roku 2018, mają na celu zwiększenie efektywności współpracy Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie z otoczeniem gospodarczym (zarówno samorządem miasta, ale również podmiotami branży turystycznej, wspierającymi innowacyjność oraz komercjalizację wyników badań naukowych i prac rozwojowych). Mamy nadzieję, iż ubocznym efektem prowadzonych badań będzie również upowszechnianie wiedzy na temat związków między nauką, innowacyjnością i gospodarką turystyczną.
Przygotowali:
dr Rafał Kapica – Kierownik Zakładu Turystyki i Rekreacji
dr hab. Piotr Łopatkiewicz, prof. PANS – Dyrektor Instytutu Gospodarki
