Założenia projektu
Badania nad ruchem turystycznym w Krośnie pracownicy Zakładu Turystyki i Rekreacji zainicjowali już w roku 2018. Celem proponowanego postępowania badawczego, jest uchwycenie dynamiki ruchu turystycznego, zarysowanie profilu turysty przyjeżdżającego do tego miasta oraz wskazanie miejsca Krosna – jednego z najważniejszych ośrodków turystycznych województwa podkarpackiego – w regionalnym i krajowym ruchu turystycznym.
W przeszłości (przed rokiem 2018) badania tego typu nie były w Krośnie prowadzone, a wszelkie informacje i dalece nieprecyzyjne statystyki, którymi dysponowaliśmy, bazowały bądź na liczbie osób, które odwiedziły w danym roku najważniejsze atrakcje turystyczne Krosna, bądź sumowaniu wszystkich tzw. osobonoclegów zrealizowanych w hotelach i miejscach noclegowych na terenie miasta (bez wyłączenia z tej liczby pobytów, które zdecydowanie nie posiadały charakteru turystycznego).
Pierwszy etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w mieście w roku 2018) został zakończony wiosną 2019 roku przygotowaniem obszernego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna.
Drugi etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w pandemicznym roku 2020) został zakończony wiosną 2021 roku przygotowaniem kolejnego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna. Raport ten obrazował drastyczny załamanie się ruchu turystycznego w mieście spowodowanego pandemią wirusa covid-19.
Trzeci – zakończony obecnie – etap badań (obejmujący aktywność turystyczną w postpandemicznym roku 2022) został zakończony latem 2023 roku przygotowaniem kolejnego raportu, przedłożonego Prezydentowi Miasta Krosna ostatecznie 26 września 2023.
Cykliczne badania mamy zamiar kontynuować w latach następnych: 2024, 2026 i 2028. Ich zakończenie pozwoliłoby na przygotowanie raportu z badań nad ruchem turystycznym w Krośnie na przestrzeni pełnej dekady: 2018-2028.
Główne cele
Celem badań rozpoczętych już w roku 2018, jest ustalenie liczby osobonoclegów zrealizowanych na terenie miasta w ramach pobytów turystycznych i wykazanie jaką stanowią one część ogólnej liczby zrealizowanych noclegów.
Podobne analizy i wyliczenia (podobnie jak w latach poprzednich) przeprowadzamy również w odniesieniu do danych frekwencyjnych pozyskanych od dysponentów głównych atrakcji turystycznych Krosna. Ich celem jest wykazanie, które pobyty traktować można jako turystyczne (gdyż towarzyszył im nocleg w naszym mieście), a które charakteru takiego nie posiadają. Według oficjalnych klasyfikacji stosowanych w turystyce – osoby, dla których skorzystanie z atrakcji nie było związane z noclegiem zaliczyć można nie do turystów a jedynie do odwiedzających.
Na podstawie uzyskanych wyników badań, w wymiarze cyklicznym (co dwa lata) podejmujemy próbę pomiaru rozwoju funkcji turystycznej miasta Krosna. Pomiar ten przeprowadzamy i za pomocą – stosowanych powszechnie w tego typu badaniach – wskaźników funkcji turystycznej, takich jak:
- wskaźnik Baretje’a-Deferta, będący miernikiem zagospodarowania turystycznego,
- wskaźnik Deferta, bazujący na pomiarze liczby turystów przypadających na 1 km2 obszaru miasta,
- wskaźnik Charvata, który na podstawie liczby udzielonych noclegów przypadających na 100 mieszkańców, daje możliwość określenia intensywności ruchu turystycznego, jaka występuję na terenie miasta,
- wskaźnik Schneidera, będący ważnym miernikiem intensywności ruchu turystycznego, pozwalający na ustalenie liczbę turystów korzystających z noclegów przypadających na 100 stałych mieszkańców obszaru miasta.
Uzyskane w toku badań dane liczbowe i informacje, skonfrontowane z podobnymi wynikami prowadzonymi na terenie innych miast i obszarów, pozwalają na ustalenie turystycznej pozycji Krosna w wymiarze województwa, jak i krajowym.
Mamy nadzieję, że kontynuacja badań i analiz rozpoczętych już w roku 2018, pozwoli uchwycić dynamikę i ogólne tendencje w rozwoju ruchu turystycznego na terenie miasta oraz zbadać kluczowe preferencję zarówno turystów, jak i odwiedzających.
Jesteśmy przekonani, iż wyniki badań, które zamierzamy podjąć, mogą posiadać istotne znaczenie dla funkcjonowania gospodarki turystycznej w Krośnie, stać się mogą również bardzo ważnym impulsem dla tworzenia innowacyjnych rozwiązań ofertowych w zakresie turystyki wśród pracodawców i przedsiębiorców branży turystycznej.
Wyniki badań w tym zakresie mogą też mieć istotne znaczenie dla kreowania nowych produktów turystycznych na terenie miasta.
Główne wnioski wypływające badań i Raportu za rok 2022:
Przeprowadzone badania pozwalają ustalić profil turystów przyjeżdżających do Krosna w specyficznym dla turystyki – postcovidowym roku 2022. Jak wynika ze szczególowego Raportu opracowanego przez dra Rafała Kapicę – wykładowcę w Zakładzie Turystyki i Rekreacji, ich cechy charakterystyczne odzwierciedlają następujące tezy:
- odwiedzający Krosno pochodzą głównie z województw: mazowieckiego, podkarpackiego i małopolskiego; przyjeżdżają głównie samochodami osobowymi,
- 41,8% przybywających do Krosna to odwiedzający jednodniowi, którzy nie korzystają z usług noclegowych, ich odsetek od poprzedniego badania wzrósł
- podobnie jak w 2020 r. turyści w 2022 roku przeważnie zostawali w Krośnie 2-3 dni i byli to głównie podróżujący z osobą towarzyszącą. Dłuższe pobyty częściej realizowały rodziny i podróżujący samodzielnie,
- w krajobrazie turystycznym Krosna dominują odwiedzający miasto po raz pierwszy, jest ich 61,
- badani najczęściej przyjeżdżali do miasta w sprawach służbowych (ci zatrzymywali się w mieście na 2-3 dni) i aby zwiedzać zabytki (ci głównie nie nocowali w mieście),
- najbardziej istotną rolę w kreowaniu chęci przyjazdu odgrywa Internet, co ważne, dotyczy to wszystkich grup wiekowych. Drugim środkiem przekazu jest rodzina i znajomi. Zwraca uwagę nikła rola radia i telewizji oraz zmniejszająca się rola folderów turystycznych w promowaniu miasta.
Odnosząc się do wartości poszczególnych wskaźników funkcji turystycznej można na ich podstawie wysnuć następujące wnioski:
- Krosno na rynku turystycznym nie pełni dominującej roli, jest jednak miastem z roku na rok częściej zauważanym i odwiedzanym przez turystów,
- w 2020 i 2021 roku Krosno i porównywane miasta dotknęły obostrzenia wynikające z walki z wirusem COVID-19. Dane z roku 2022 wskazują wciąż na odrabianie strat z tego czasu.
- od 2021 do 2022 roku w Krośnie ubyło 115 miejsc noclegowych, co wydatnie obniżyło wartość wskaźnika Baretje’a-Deferta i wskaźnika gęstości bazy noclegowej.
Należy podkreślić, iż badania nad ruchem turystycznym w Krośnie, prowadzone od roku 2018 przez Zakład Turystyki i Rekreacji mają na celu zwiększenie efektywności współpracy Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Krośnie z otoczeniem gospodarczym (zarówno samorządem miasta, ale również podmiotami branży turystycznej, wspierającymi innowacyjność oraz komercjalizację wyników badań naukowych i prac rozwojowych). Mamy nadzieję, iż ubocznym efektem prowadzonych badań będzie również upowszechnianie wiedzy na temat związków między nauką, innowacyjnością i gospodarką turystyczną.
dr hab. Piotr Łopatkiewicz – prof. PANS
Kierownik Zakładu Turystyki i Rekreacji
