Prof. zw. dr hab. Kazimierz Szmyd był gościem seminarium naukowego zorganizowanego przez Sekcję Historii Uniwersytetów i Szkolnictwa oraz Sekcję Historii Nauk Humanistycznych i Społecznych Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN oraz Towarzystwo Historii Edukacji. W ramach seminarium wygłosił wykład: Nauczycielskie drogi do osiągnięć pedagogicznych i godności akademickich w Uniwersytecie Jana Kazimierza –odniesienia współczesne
Pan Profesor w swym wystąpieniu pochylił się nad zagadnieniami narodowościowych
i oświatowych realiów Galicji doby autonomicznej, zwłaszcza roli Uniwersytetu Lwowskiego i innych ośrodków kształtujących pedagogiczne i naukowe kwalifikacje nauczycieli. Mówił
o znamiennym fenomen naukowym, edukacyjnym i kulturowym, – który mimo obiektywnych różnic społecznych i silnie zindywidualizowanych postaw – łączył, choć często dzielił przedstawicieli głównych grup etnicznych i generacji pokoleniowych.
Wskazywał na istotne osiągnięcia omawianego okresu
– dążenie do podniesienia poziomu pracy szkół – do zmian treści nauczania i metod wychowawczych – zgodnie z postulatami progresywizmu, psychologizmu, naturalizmu i humanistycznych idei wychowawczych;
– osobiste motywacje nauczycieli, zwłaszcza tych, którzy widzieli szanse „samorealizacji” zawodowej, weryfikacji swoich możliwości w perspektywie naukowej i dążenia do karier akademickich;
– doświadczenia nauczycieli, tj.; syzyfowe zmagania z biurokracją, bezdusznością nadzoru pedagogicznego, niskie wyniki nauczania, udręczenie nauczycieli i uczniów autorytarnym charakterem szkoły – frustracje młodzieży – pozbawionej własnej aktywności i samodzielnego myślenia.
Pan Profesor przedstawił działalność naukową i pedagogiczną Euzebiusza Czerkawskiego, orientację pedagogiczną B. Mańkowskiego, A. Danyszy, J. Ochorowicza oraz Kazimierza Twardowskiego. Podkreślał znaczenie dorobku naukowego takich naukowców jak Władysław Witwicki, Stefan Baley, Stefan Błachowski, Bronisław Bandrowski, Stanisław Łempicki, Mieczysław Kreutz, Zygmunt Kukulski, Ludwik Jaxa – Bykowski, Józef Mirski, Bogdan Nawroczyński, Kazimierz Sośnicki, Leon Wytyczak, Irena Istarewicz, Marian Tyrowicz, czy Mieczysław Ziemnowicz w tworzeniu fundamentu postępowej wizji wychowania
i kształcenia, a także „etosu nauczycielskiego”.
W konkluzji, nie sposób pominąć odniesienie do współczesnych realiów „harmonii czy rozdźwięku” pomiędzy podstawowymi wartościami uniwersalnie rozumianej edukacji. Wszak historia przypomina, czasami także uczy. Przedstawione, w wielkim skrócie „drogi” i „bezdroża” nauczycielstwa galicyjskiego ukazują liczne bariery i trudności, których przezwyciężanie często łączyło, ale także nierzadko dzieliło. Warto, więc poszukiwać ponadczasowych wartości edukacyjnych, które mogą jednoczyć wokół wspólnych celów.
Współcześnie o wiele więcej powinno nas łączyć dla wspólnotowej kultury edukacyjnej. Zwłaszcza, w dążeniach do podnoszenia antropologicznego wymiaru wychowania, waloryzacji statusu intelektualnego, zawodowego i naukowego nauczycielstwa, szkoły i jej otoczenia. Niezbędna, więc staje się rzeczywista symbioza naukowo-edukacyjna akademickich ośrodków kształcenia nauczycieli ze środowiskami życia i pracy nauczycieli wypełniających swoje misje kulturotwórcze i etyczne, zgodnie z twierdzeniem wybitnego pedagoga – „Wychowanie Mimo Wszystko”.
Gratulujemy Panu Profesorowi interesującego wystąpienia!