Instytut Humanistyczny PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie mieści się w budynku Collegium Pigonianum przy ulicy Kazimierza Wielkiego 4-8 w Krośnie. To najstarszy budynek uczelni z tradycją sięgającą XVII stulecia, w którym swą siedzibę miało niegdyś Kolegium jezuickie. Mieściły się tu także Krajowa Szkoła Tkacka oraz Szkoła Podstawowa nr 1. Po przejęciu budynków przez PWSZ, w latach 2003-2005, z inicjatywy władz uczelni i dzięki pozyskaniu środków europejskich obiekt został poddany kapitalnemu remontowi. Dziś studenci i wykładowcy korzystający z nowoczesnej infrastruktury Collegium Pigonianum szczególnie cenią sobie atmosferę, swoisty genius loci, której źródłem jest bogata przeszłość tego wyjątkowego miejsca.
9 października 2006 roku na budynku Instytutu została odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona patronowi tego korpusu, Stanisławowi Pigoniowi – wybitnemu poloniście, człowiekowi związanemu z krośnieńską ziemią. W uroczystości przy ulicy Kazimierza Wielkiego 8, udział wzięli między innymi prezydent miasta Krosna Piotr Przytocki oraz ówcześni włodarze uczelni – rektor PWSZ prof. Janusz Gruchała oraz prorektorzy profesor Maria Ruda oraz dr Władysław Witalisz. Wydarzenie uświetnił swą obecnością również profesor Franciszek Ziejka, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1999-2005.
Sześć lat później, na wniosek Senatu uczelni, Stanisław Pigoń decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego został patronem uczelni, która od 2012 roku nosi jego imię. Członkowie Senatu wybrali uczonego, człowieka pracowitego, rzetelnego i prawego, profesora uniwersytetów w Poznaniu, Wilnie, Krakowie, nauczyciela, ale i żołnierza, nakładającego mundur oficerski i w wojennej potrzebie służącego Ojczyźnie.
W początkowej fazie istnienie przyszłego Instytutu Humanistycznego związane było z realizacją idei kolegium nauczycielskiego zorganizowanego wokół studiów pedagogicznych i polonistycznych, a następnie także filologii obcych. Na tym etapie rozwoju krośnieńskiej humanistyki istotną rolę odegrała prof. dr hab. Halina Kurek, opiekun naukowy Kolegium Języka Polskiego im. Stanisława Pigonia w Krośnie (1992 – 2000), Dziekan Wydziału Filologicznego UJ w latach 1999-2005. Niebagatelną rolę odegrał w rozwoju tej instytucji również polonista, społecznik i organizator oświaty mgr Franciszek Tereszkiewicz, pełniący od sierpnia 1992 roku do lipca 1999 funkcję dyrektora w Kolegium Nauczycielskim w Krośnie.
W 1999 roku powstała w Krośnie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15. czerwca 1999 r. Dz. U. Nr 55, poz. 575), która prowadząc 3-letnie i 3,5-letnie studia umożliwia absolwentom uzyskanie tytułu zawodowego licencjata lub inżyniera.
W strukturze uczelni od samego początku istniał Instytut Humanistyczny. Obok pierwotnie dwóch podstawowych struktur organizacyjnych Instytutu – Zakładu Filologii Polskiej oraz Zakładu Pedagogiki, kolejno w jego ramach powstały także zakłady: Filologii Angielskiej, Filologii Germańskiej, Filologii Rosyjskiej oraz Translatoryki. Dynamicznie zmieniające się otoczenie, wyzwania społeczne i dydaktyczne oraz potrzeby organizacyjne uczelni spowodowały, iż obecnie w Instytucie funkcjonują trzy Zakłady – Filologii Angielskiej, Pedagogiki oraz Komunikacji Międzykulturowej.
Instytutem Humanistycznym kierowali kolejno: polonista dr Janusz Gruchała prof. PWSZ (następnie rektor PWSZ w latach 2004-2012, aktualnie kierownik Katedry Edytorstwa i Nauk Pomocniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim), anglista dr Władysław Witalisz prof. PWSZ (późniejszy prorektor ds. rozwoju PWSZ w latach 2004-2012, obecnie prodziekan Wydziału Filologicznego UJ), polonista dr hab. Kazimierz Sikora (dyrektor w latach 2004-2012), i anglista doktor Władysław Chłopicki (dyrektor w kadencji 2012-2016). W 2016 roku stanowisko dyrektora Instytutu objął rusycysta dr Bartosz Gołąbek, który jest związany z uczelnią od 2007 roku. Ze środowiska Instytutu wywodzi się także obecny rektor uczelni, rusycysta, profesor Grzegorz Przebinda.
Do najważniejszych osiągnięć w działalności Instytutu, obok pracy dydaktycznej i naukowej, należy zaliczyć wiele inicjatyw popularyzatorskich związanych z szeroko rozumianą pedagogiką, kulturą i tradycją ojczystego słowa oraz języków obcych (Misja Instytutu).
Ważnym wydarzeniem dla krośnieńskiej uczelni był zorganizowany przez Instytut Humanistyczny Ogólnopolski Kongres Nowoczesna Humanistyka w Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych (13-14 maja 2015 roku). W trakcie Kongresu w Bibliotece PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie został otwarty salonik-czytelnia noszący imię Pika Mirandoli, krośnieńskiego literata, tłumacza i wybitnego humanisty.
opracował Bartosz Gołąbek
