Nowości

Wybrane nowości lipiec – 2021

Panny z „Wesela”: siostry Mikołajczykówny i ich świat / Monika Śliwińska
Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020
O „Weselu” Wyspiańskiego słyszał chyba każdy z nas. Pamiętamy Chochoła, Pana Młodego, Poetę, Gospodarza. Wszak to oni grają na tym weselu pierwsze skrzypce. Jednak dzięki badaczkom historii kobiet, możemy wreszcie przyjrzeć się bohaterkom drugiego planu i poznać siostry Mikołajczykówny. Książka Moniki Śliwińskiej jest gratką nie tylko dla znawców twórczości Wyspiańskiego. Bo to właśnie na weselu, opisywanym przez młodopolskiego pisarza, bawiły się trzy panny. Ba! Jedna z nich była Panną Młodą. Druga z nich to sama Gospodyni, która schowała złotą podkowę do skrzyni w alkowie. Ostatnia, najmłodsza panna, to Marysia, której oczom ukazał się duch zmarłego narzeczonego. Wszystkie trzy damy to siostry: Jadwiga, Anna i Maria, które do kultury przeszły jako żony mniej lub bardziej sławnych mężów. A autorka swoją książką chce wydobyć je z ich cienia. Panny urodziły się w Bronowicach jako córki Jacentego Mikołajczyka. Ich uroda i wdzięk sprawiły, że na fali młodopolskiej chłopomanii zyskały niemałą sławę jako muzy krakowskich artystów. Ojciec przygotowywał je od maleńkości do sprawowania funkcji żony i matki. Mimo to, jako dorosłym już kobietom, udaje im się zachować sporą dozę niezależności i wewnętrznej siły, czego echa przedstawiono choćby w „Weselu”. Z całą pewnością nie były to potulne małżonki o łagodnym usposobieniu. Raczej kobiety z krwi i kości, które potrafią tupnąć nogą, choćby i bez butów była.

Milczenie było moim domem / Anna Achmatowa; wybór i przekł. Zbigniew Dmitroca. – Wyd. popr. i rozszerz.
Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press, cop. 2020
Stefan Grabiński: jedyny polski klasyk opowieści niesamowitej. Maszynista widmowych pociągów, mediumista zabłąkanych dusz, geometra przestrzeni między światami. Nikt tak jak on nie potrafił postrzec grozy przyczajonej w prowincjonalnych miasteczkach, w kątach starych mieszkań, pod podszewką zwyczajności. Nikt prócz niego nie poznał demona ruchu, białego wyraka i zabójcy czasu. Zapatrzony w Edgara Allana Poego, szybko zapomniany, po latach inspirował między innymi Stanisława Lema, ale długo czekał na ponowne odkrycie. Muzeum dusz czyśćcowych: nowy wybór najlepszych nowel mistrza grozy, ozdobiony stylowymi ilustracjami, których autorem jest Maciej Kamuda.

Muzeum dusz czyśćcowych: opowieści niesamowite /Stefan Grabiński; oprac. Maciej Płaza
Czerwonak: Vesper, 2018
Stefan Grabiński: jedyny polski klasyk opowieści niesamowitej. Maszynista widmowych pociągów, mediumista zabłąkanych dusz, geometra przestrzeni między światami. Nikt tak jak on nie potrafił postrzec grozy przyczajonej w prowincjonalnych miasteczkach, w kątach starych mieszkań, pod podszewką zwyczajności. Nikt prócz niego nie poznał demona ruchu, białego wyraka i zabójcy czasu. Zapatrzony w Edgara Allana Poego, szybko zapomniany, po latach inspirował między innymi Stanisława Lema, ale długo czekał na ponowne odkrycie. Muzeum dusz czyśćcowych: nowy wybór najlepszych nowel mistrza grozy, ozdobiony stylowymi ilustracjami, których autorem jest Maciej Kamuda.

Bezmatek / Mira Marcinów
Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2020
W brawurowej prozie Miry Marcinów wszystko jest dzikie i dziwne, a najdziwniejsza jest śmierć, której miało nie być. Bo na świecie są tylko dwie okoliczności końca: ktoś zmarł śmiercią tragiczną lub po długich cierpieniach. W tej książce jest inaczej. Są lata dziewięćdziesiąte i te teraz, są małe dziewczynki i młode matki. Marcinów próbuje znaleźć nowy język na opisanie straty i ze skrajnej intymności robi literaturę: transową, mocną, dowcipną, a jednocześnie drżącą, okrutnie szczerą, pełną czułości i tęsknoty nie wiadomo za czym, choć wiadomo, że tej pustki wypełnić się nie da. „Bezmatek” to brutalna opowieść o pragnieniu życia i ucieczce od umierania oraz historia wielkiej, szalonej i zachłannej miłości, jaka może wydarzyć się tylko między matką a córką.

Gospodarka Galicji 1772-1867: inwentarz materiałów historycznych z archiwów i bibliotek Polski, Austrii i Ukrainy. T. 1-3 / pod red. Krzysztofa Ślusarka
Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2015
Obszerne, trzytomowe (w sumie ponad 1000 stron) wydanie pracy stanowiącej inwentarz materiałów historycznych znajdujących się w archiwach i bibliotekach w Polsce, Austrii i na Ukrainie. Materiały zostały pogrupowane według instytucji, w których są przechowywane. Publikacja ta może być nieocenioną pomocą źródłową dla historyków, nie tylko tych zajmujących się dziejami gospodarczymi.

Imperia jedwabnego szlaku: historia centralnej Eurazji od epoki brązu do czasów obecnych / Christopher I. Beckwith; przekład Tomasz Fiedorek
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, cop. 2020
Dla europejczyka jedwab to zawsze luksus, a i trochę egzotyki. Prawie każdy wie, że ta szlachetna tkanina trafiała do nas gdzieś z dalekich Chin, na grzbietach jucznych zwierząt idących cierpliwie setki kilometrów w karawanach. Kto czytał Marco Polo to jeszcze dołoży do tej wizji brodatych wschodnich kupców. I niewiele więcej. Reszta ginie w kolorowej mgle egzotyki. Christopher Beckwith z zacięciem odkrywcy rozwiewa tę mgłę aby ukazać nam realia Jedwabnego Szlaku, kto wie, czy nie bardziej fascynujące niż owa romantyczna mgła. Spod jego pióra wychodzą jak żywi i wojownicy scytyjscy z epoki brązu jeszcze, i cienie Dżingis Chana i jego pobratymców, i wielkie imperia niezmierzonych azjatyckich stepów, niegdyś świetne i potężne, których istnienia nawet nie podejrzewaliśmy, i chińscy cesarze, i ich dostojnicy, i surowe góry, i gwarne szlaki, i pustynie, i step. A nawet w dzisiejszej erze globalizacji na odradzającym się Jedwabnym Szlaku rysuje autor i cień Putina i chińskich komunistów, i mizerię dzisiejszej stepowej Azji republik postsowieckich. Ta książka to nieczęste połączenie wielkiej erudycji i pasji badacza z umiejętnością pisania i zapalania wyobraźni czytelnika. Kto raz zajrzy do książki idzie przez kilka tysiącleci i setki kilometrów prowadzony przez Beckwitha jak za rękę, zafascynowany klarownym i barwnym obrazem, jaki mu z zadrukowanego papieru rozwija się w głowie.

Dinozaury odkryte na nowo: jak rewolucja naukowa rewiduje historię / Michael J. Benton; przełożył Andrzej Hołdys
Warszawa: Prószyński i S-ka, 2020
Dinozaury odkryte na nowo” to książka o tym, jak w badaniach nad dinozaurami pewność zastąpiła spekulacje. Jeszcze niedawno mogliśmy się tylko domyślać, jak szybko ten czy tamten dinozaur biegał, co potrafił pogryźć, a czego nie, jak opiekował się młodymi albo jak był ubarwiony. Dziś – dzięki nowym znaleziskom i technikom badawczym – potrafimy odpowiedzieć na te wszystkie pytania (i na wiele innych). W ciągu ostatnich dwudziestu lat nasza wiedza o dinozaurach przeszła oszałamiającą rewolucję, w której znaczący udział miały także odkrycia z terenów Polski, takie jak szczątki silezaurów. Słynny brytyjski paleontolog Michael Benton relacjonuje w swojej książce najnowsze badania nad dinozaurami i ich zaskakujące wyniki. Z pasją opowiada o rewolucji, w której sam uczestniczył. Michael J. Benton – profesor paleontologii kręgowców na Uniwersytecie Bristolskim, od 2014 roku członek Royal Society. Zajmuje się ewolucją gadów triasowych i procesami wymierania. Na jego cześć jeden z rodzajów rynchozaurów otrzymał nazwę Bentonyx.

Księga kwiatów jadalnych: 300 przepisów, historia roślin / Mireille Gayet; przełożyła Beata Wojciechowska-Dudek
Kraków : Zielone Wydawnictwo, 2020
Sztuki stosowania kwiatów w kuchni nie traktuje się już jak wiedzy tajemnej. Kuchnia kwiatowa zadowala zmysły smaku i wzroku. Jest także interesująca ze względu na właściwości odżywcze. Kwiaty jadalne dostarczają witaminę C (ogórecznik, nasturcja, kwiat szczypiorku), witaminę D (nasturcja), witaminę A (kwiaty cukinii), witaminę E (róża, lawenda), potas (chryzantema, goździk), żelazo (ogórecznik), wapń (ketmia), fitozwiązki (nagietek, fiołek, mniszek lekarski, róża). Niezależnie od właściwości odżywczych kwiaty stosujemy głównie ze względu na ich piękno, świeżość i oryginalność – dla przyjemności. Gdy kwiaty pojawiają się na stole, wprowadzają element nowości, zaciekawienia i przekierowują uwagę biesiadników na siebie. Warto zatem choć trochę poznać historię kwiatów. Skąd pochodzą? Kiedy powstały i kto je przywiózł do naszego regionu? Do czego najpierw używano kwiatów? Jak je stosowano?

Wybrane nowości czerwiec – 2021

Pożegnalny blues / Bogdan Loebl
[Warszawa]: Oficyna Wydawnicza Volumen, cop. 2020
Tom zawiera 24 wiersze, 10 tekstów piosenek oraz dwa opowiadania Bogdana Loebla, wybitnego poety, prozaika, publicysty, autora słuchowisk i ponad 300 tekstów piosenek bluesowych i rockowych, w tym do największych i niezapomnianych przebojów z repertuaru założonej przez m.in. Tadeusza Nalepę grupy Blackout (później pod nazwą Breakout). Loebl stworzył nową jakość tekstu śpiewanego. Jego utwory są lub były w repertuarze m.in. Niebiesko Czarnych, Dżemu, Nocnej Zmiany Bluesa, SBB, Krzysztofa Cugowskiego Stana Borysa, Grzegorza Markowskiego.

Pożegnalny blues”, tymi utworami żegnam się ostatecznie, nie tylko z moim pisaniem tekstów bluesów i tekstów piosenek, lecz również z pisaniem wierszy, prozy oraz słuchowisk radiowych. Z całym moim pisaniem. Może znajdzie się ktoś, kto zechce skomponować muzykę do znajdujących się tutaj tekstów i ktoś, kto włączy je do swojego repertuaru. Ktoś, kto tchnie w nie życie.
Bogdan Loebl

iGen: dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe – i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości: i co to oznacza dla nas wszystkich / Jean M. Twenge; przeł. Olga Dziedzic
Sopot: Smak Słowa, 2019
iGen (skrót od iGeneracji) pokolenie internetu. Właśnie nadeszło.
W tej fascynującej, pełnej życia książce dr Jean Twenge maluje odkrywczy portret nowego pokolenia, które dojrzewa wolniej i wyrasta na bardziej znerwicowane ale również bardziej tolerancyjne i bezpieczne od poprzednich pokoleń. Jego przedstawiciele trzymają się z dala od pokus dla dorosłych, takich jak alkohol czy seks, ale też unikają odpowiedzialności wiążącej się z dorosłością nie śpieszy im się z nauką jazdy, wyprowadzką z domu ani z osiągnięciem finansowej samodzielności. Są otwarci i postępowi, a przy tym rozważni jak żadne wcześniejsze pokolenie młodych ludzi. Cechy i trendy charakteryzujące to pokolenie mogą wydawać się zdumiewające lub nawet sprzeczne z intuicją, ale jeśli chcemy z powodzeniem nawiązywać z nim kontakty czy to jako rodzice, pedagodzy, w pracy, czy też w relacjach handlowych musimy zrozumieć, kim są jego przedstawiciele i dlaczego zachowują się w taki a nie inny sposób. Obecne podziały pokoleniowe są głębsze i szersze niż kiedykolwiek w historii. Właśnie dlatego rodzice, pedagodzy i pracodawcy pilnie potrzebują zrozumieć dzisiejsze pokolenie nastolatków i młodych dorosłych, dopiero co wchodzące na rynek pracy.

Śmiercionośne myśli: dlaczego intelektualiści niszczą nasz świat / Roland Baader; przeł. Tomasz Gabiś
Wrocław: Wydawnictwo „Wektory”, 2009
W książce Śmiercionośne myśli. Dlaczego intelektualiści niszczą nas świat Baader pokazuje, że u źródeł wszystkich socjalistycznych rewolucji, wszystkich dwudziestowiecznych systemów totalitarnych, leżą utopie, idee, koncepcje ekonomiczne i doktryny filozoficzne, które najpierw wylęgły się w głowach intelektualistów, a następnie propagowane były i popularyzowane przez szerokie kręgi inteligencji. Przed czynami politycznych aktywistów stały idee, przed zbrodniami i prześladowaniami – koncepcje polityczne i ekonomiczne. To samo odnosi się do współczesnych „miękkich” wersji (na razie częściowo utajonego) totalitaryzmu: państwa socjalnego.

Śmierć rycerza na uniwersytecie / Mateusz Matyszkowicz
Warszawa: Fundacja Świętego Mikołaja. Redakcja „Teologii Politycznej”, 2010

Książka to zbiór esejów o problemach współczesnej Polski rozważanych w świetle podstawowych kategorii filozofii klasycznej. Mateusz Matyszkowicz patrzy na Polskę i współczesne społeczeństwo oczami człowieka, którego uformowała klasyczna filozofia. Dlatego widzi więcej, a to co widzi, opisuje interesująco i przenikliwie. Utopieni w morzu banałów, stereotypów i fałszów współczesnego przekazu rzadko mamy okazję obcować z książką, która otwiera oczy, porządkuje umysł i skłania do dalszych poszukiwań. Śmierć rycerza na uniwersytecie jest taką książką.

Jezioro Dargin / Wojciech Chmielewski
Warszawa: Czytelnik, 2021
Główny bohater i narrator Jeziora Dargin, najnowszej powieści Wojciecha Chmielewskiego, został właśnie zwolniony z pracy w radiowej redakcji. Po przedwczesnej śmierci przyjaciela postanawia wyjechać na Mazury, by móc psychicznie odpocząć, przemyśleć dotychczasowe życie i swoje obecne położenie. W powracających retrospekcjach porównuje losy przyjaciela i swoje, przygląda się dziejom tej wyjątkowej znajomości, rozmyśla o życiowych ideałach, których wizje wyniósł z romantycznych lektur, a które boleśnie zderzają się z rzeczywistością. Pobyt nad jeziorem przynosi też niespodziewany przełom w jego życiu osobistym. Czy bohater odnajdzie sens w losach przyjaciela i swoich? Czy wracając do Warszawy, będzie gotów zaakceptować życie takim, jakie ono jest?

Poza kamień / Jan Sochoń
Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2006

Tom nowych wierszy znanego poety i filozofa, autora wielu publikacji książkowych z zakresu filozofii, teologii, krytyki literackiej i literatury. Poezja ks. Jana Sochonia to przykład liryki silnie osadzonej w tradycji literatury polskiej i światowej. Sochoń pisze prosto i jasno, jego wiersze są klarowne i czyste. To poezja kogoś pogodzonego z Bogiem, z naturą, ze światem. Po śmierci księdza Jana Twardowskiego to właśnie ksiądz Jan Sochoń wydaje się być pierwszym w zakonie polskich księży poetów.

Katedra / Joris-Karl Huysmans; tł. Leon Zaręba
Kraków: Wydawnictwo Znak, 2020

Głównym bohaterem powieści jest Durtal, który jest utożsamiany z autorem, dokonał nagłej, niesłychanej przemiany. Doprowadziła go do tego bliskość zła i cierpienia, rozczarowanie światem artystycznym, a przede wszystkim własne przeżycia. Durtal był lekkoduchem. Pewne wydarzenia doprowadziły do jego duchowej przemiany i trafił do zakonu Trapistów. To miejsce stało się dla niego azylem. Tak właśnie powstała „Katedra”. Książka zyskała niesamowicie duży sukces komercyjny. Tytuł ten dość szybko stał się bestsellerem i został przetłumaczony na wiele języków.

Wybrane nowości maj – 2021

Anna Solidarność: życie i działalność Anny Walentynowicz na tle epoki (1929-2010) / Sławomir Cenckiewicz
Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, cop. 2010

Książka Sławomira Cenckiewicza o ciężkim życiu i wielkich dokonaniach Anny Walentynowicz ma charakter biografii pretekstowej, kreślącej jej portret nie tylko na tle konkretnej epoki, ale również środowiska pracowniczego czy grupy społeczno-politycznej. Poszczególne etapy życia Anny Walentynowicz splatają się z losami Polaków w XX wieku. Jej życie jest jak portret zbiorowy polskich robotników wstających z kolan, by zbuntować się przeciwko komunizmowi. Pozostała na zawsze skromna. Na swoje życie patrzyła zawsze jak na służbę. W sobotę 10 kwietnia 2010 r. Anna Walentynowicz zginęła w katastrofie lotniczej razem z prezydentem Rzeczypospolitej Lechem Kaczyńskim, ministrami, urzędnikami, kombatantami… Cieszyła się, że razem z prezydentem może polecieć do Katynia, by oddać hołd polskim bohaterom zamordowanym przez Sowietów. Okazało się, że był to jej ostatni lot. Zginęła tragicznie niedaleko lasu katyńskiego…

Józef Beck: biografia / Marek Kornat, Mariusz Wołos
Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020

Józef Beck – jeden z najbardziej kontrowersyjnych polityków dwudziestowiecznej Polski, ulubieniec i prawa ręka marszałka Piłsudskiego, żołnierz i dyplomata, symbol polskiej polityki zagranicznej, której finałem był wybuch II wojny światowej, obiekt plotek i bohater skandalu obyczajowego – a przede wszystkim centralna postać niekończących się dywagacji na temat polskiej polityki zagranicznej przed 1939 rokiem i szans na uniknięcie klęski II Rzeczpospolitej. Marek Kornat i Mariusz Wołos stworzyli kompletną biografię Becka – od historii rodzinnej poprzez służbę w Drużynach Strzeleckich i Legionach, rolę w przygotowaniu przewrotu majowego, aż po samodzielną działalność dyplomatyczną, klęskę wrześniową i ostatnie lata życia w Rumunii. Biografia autorstwa Kornata i Wołosa, dzieło duetu wyróżniającego się znawstwem tematu, jest ważnym głosem w sporze o polską politykę, ale także historią życia jednej z najbarwniejszych postaci we współczesnej historii Polski.

Wolność na wygnaniu: autobiografia / Dalajlama; przełożył Adam Kozieł
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021
Jak napisał we wstępie do niniejszego wydania Dalajlama:„W tej książce próbowałem opowiedzieć, co przeszedł mój naród, odpierając ataki komunistycznych Chin na wszystko, co tybetańskie, i w jaki sposób staraliśmy się zachować skarby dziedzictwa naszej kultury na wychodźstwie. Zasady niestosowania przemocy i współczucia, na których zbudowana była nasza cywilizacja, mają ogromny potencjał i mogą dobrze służyć sprawie pokoju i harmonii na całym świecie. Mam więc nadzieję, że ten przekład pomoże polskiemu Czytelnikowi w lepszym zrozumieniu nie tylko tragedii Tybetu, ale także znaczenia niestosowania przemocy oraz pokojowej walki o wolność i godność”.

Młodzik / Fiodor Dostojewski; przeł. Adam Pomorski
Kraków: Wydawnictwo Znak, 2021
Arkadij Dolgoruki nie jest pewien czy jego ojciec to bardziej łajdak czy bohater. Jako młody chłopak marzy o tym, by tak jak on być potężny i bogaty. Wie jednak, jak może wyglądać jego życie, jeśli mu się to nie uda. Młodość powoduje przy tym, że nie panuje nad emocjami. Nerwowo i ze złością wygłasza swoje idee, dążąc do celu za wszelką cenę. Portret psychologiczny Arkadija jest mistrzowski. Widać, jak toczy się w jego duszy walka dobra ze złem, jak kształtuje się jego osobowość, jak budzi się żądza zysku i rozpusty. „Młodzik” to niezwykle wnikliwe studium młodości i rozwoju dziewiętnastoletniego chłopca. Nowe, pełne tłumaczenie autorstwa Adama Pomorskiego jednej z najważniejszych powieści Fiodora Dostojewskiego, która niezmiennie uświadamia, że to właśnie „z młodzików kształtują się pokolenia”

Szkice z filozofii głupoty / Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stemlach
Kraków: Copernicus Center Press, 2021
Głupota to słowo posiadające w języku polskim 283 synonimy występujące w co najmniej 28 różnych grupach znaczeniowych.
W Szkicach zostały opisane wyłącznie przypadki zawinione wynikające z gnuśności, ewentualnie etycznej niegodziwości określonych osób, a nie przypadki, na które ktoś nie mógł mieć żadnego wpływu. Autorzy opisują swoje własne doświadczenia związane z głupotą i głupcami w myśl przekonania, że każda próba mająca na celu policzenie i ponazywanie głupoty jest warta zachodu. Trzej wybitni profesorowie i myśliciele: M. Heller, J. Stelmach i B. Brożek po świetnie przyjętym Sporze o rozumienie ponownie zdecydowali się na współpracę. Ich Szkice z filozofii głupoty to wyjątkowy, wyrafinowany intelektualnie, ale także zabawny zbiór traktatów, anegdot, czy jak wolą Autorzy szkiców, swoisty strumień świadomości trzech uczonych.

Siła innych / Michael Bond; tł. Bernadeta Minakowska-Koca
Warszawa: Dom Wydawniczy PWN, cop. 2015
Jeżeli nawet wydaje się nam, że mamy decydujący wpływ na to, co dzieje się wokół, przez większość czasu jest dokładnie odwrotnie. Jesteśmy poddawani manipulacji niemal w każdej sferze życia. Przez lata psychologom udało się odkryć, dlaczego i w jaki sposób nasza wrodzona umiejętność funkcjonowania w społeczeństwie ma ogromny wpływ na sposób naszego myślenia, zachowania, napędza nas do zdobywania szczytów, osiągania sukcesów, a z drugiej strony do bezmyślnego okrucieństwa. W tej wciągającej książce Michael Bond bada najnowsze przełomy w psychologii społecznej i pokazuje, w jaki sposób uczyć się myślenia grupowego, budować lepszą pracę zespołową, identyfikować wspólne cele, stać się bardziej etycznymi i przetrwać momenty, kiedy nie ma się wsparcia grupy. Ta niezwykła mieszkanka teorii ewolucyjnej, nauki o behawioryzmie i studium przypadku nauczy cię, jak w pełni wykorzystać ducha zespołowości.

Wybrane nowości kwiecień – 2021

Życzenie w gwarze i kulturze wsi / Kazimierz Sikora
Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020
Zamykający się przed nami z wolna świat wiejskiej kultury i chłopskich wartości wytworzył w znacznej mierze odrębny, patriarchalny model grzeczności, który pożądane normy zachowań społecznych odniósł do relacji rodzinnych. Oparty jest on na kulturze dobrego słowa. Słowa życzliwego, rozumianego jako szczególny dar, dobro, którym dzielono się chętnie, w nadziei na jego spełnienie – zarówno w czasie wielkich świąt agrarnych (w wyszukanych retorycznie i pieśniowo formułach), żniw, wesel itp., jak i na co dzień – przy okazji nawet przypadkowego spotkania. Ten rys kultury ludowej, wiara w sprawczą moc działającego słowa, bywa źródłem naukowych nieporozumień, których ofiarą pada zazwyczaj tradycyjny wiejski światopogląd (religijno-magiczny) i religijność wsi (wyrażająca się głównie w pobożności). Ważąc argumenty, nie można zignorować faktu, że na wsi istnieje (po dziś dzień) przekonanie, że – trywializując nieco – wszystko co dobre w życiu indywidualnym, rodzinnym i społecznym, pochodzi od Boga. To konsekwencja wiary w obecność i udział sacrum w nieskomplikowanym, otaczającym świecie, poddanym niezmiennym prawom natury. Książka ta jest zaproszeniem do nieodległej (czasem kilka kilometrów za miasto), a zarazem dalekiej podróży w za-światy wiejskiego słowa, do źródeł językowej grzeczności wsi. Za autorem możemy ją nazwać kulturą dobrego słowa, która w istotny sposób (jak i kultura chłopska w całości) wpłynęła na kształt regionalnej i narodowej tożsamości Polaków. Dlatego warta jest naukowej uwagi i refleksji.

Orkan: depresja / Ewa Nowak
Warszawa: Wydawnictwo Egmont Polska, 2020
Szesnastoletni Borys Orkan cierpi na depresję. Środowisko, w którym żyje, dostarcza chłopcu wiele miłości i cierpienia – jak to w życiu. Choroba sprawia, że chłopiec zaczyna widzieć swoje życie jedynie jako pasmo niekończącej się udręki. Samobójcza śmierć sąsiada i toksyczna znajomość z poznanym na oddziale psychiatrycznym Miszą prowadzą Borysa do fascynacji samobójstwem. Otoczony rodziną, znajomymi i serdeczną miłością dziewczyny, Borys odpycha wszystkich i z wolna pogrąża się w samotności. Udręczony chorobą, nie widzi już dla siebie wyjścia… Czytelnicy nie poznają prawdziwego Borysa. Nie dowiedzą się, kim był ani co naprawdę myślał i czuł, kiedy chemia jego mózgu nie była zachwiana. Co myśli i czuje Borys w chwili, gdy rozgrywa się akcja powieści, nie wiedzą nawet najbliższe mu osoby: rodzice, przyjaciele i ulubiony nauczyciel. Borys czasem gra dawnego siebie, ale ciało i psychikę chłopaka zdominowała depresja, która steruje jego postrzeganiem świata i interpretowaniem doświadczeń oraz reakcjami na nie. To depresja odpowiada za emocje i ich brak, za samopoczucie i brak życiowej energii. To ona jest prawdziwym bohaterem powieści: choroba, która odgradza prawdziwego Borysa od otoczenia coraz wyższym i grubszym, pozornie niewidzialnym murem.

Nakarm, naucz i puść wolno: jak wychować dzieci na szczęśliwych dorosłych / Izabela Antosiewicz
Warszawa: Izabela Antosiewicz, cop. 2020
Jak wychować dzieci na szczęśliwych dorosłych? Czy rodzicielstwo kiedykolwiek się kończy? W jaki sposób dbać o jakość w rodzinie?
Kto ponosi konsekwencje braku konsekwencji? Czy przyjdzie taki dzień, że nie będzie bałaganu? Czyżby motywacja była przereklamowana? Granice czy wolność – czego potrzebują nasze dzieci?
Odpowiedzi na te i wiele innych pytań w książce Izabeli Antosiewicz podane są w lekkiej formie opowieści i sprawdzonych w życiu rodzinnym rozwiązań. Wrzuceni w sam środek historii po chwili przechodzimy do refleksji skłaniających do podjęcia działań. Śmiejemy się i wzruszamy, czasami niedowierzając, że to może być aż takie proste. Autorka zaprasza nas do swojego domu i do rodzin, z którymi miała okazję pracować. Jak sama mówi, nigdy nie dzieli się tym, czego nie przetestowała na żywym organizmie własnej rodziny. Żona z ponad 25-letnim stażem, matka trójki dorosłych dzieci, Mind Opener, propagatorka rodzicielstwa opartego na Mocnych Stronach i metody „zielonego ołówka”, przewodniczka rodziców po drodze do szczęśliwej dorosłości ich dzieci. Jest energetyzującym mówcą, więc spotkamy ją na scenie, w radiu i w sieci, nie tylko podczas indywidualnych sesji coachingowych czy mentoringowych.

Przemoc: podręcznik przetrwania dla nastolatków: szkoła, internet, rówieśnicy / Aija Mayrock; tł. Jowita Maksymowicz-Hamann
Warszawa: Wydawnictwo Mamania, cop. 2020
Okres dojrzewania nie jest łatwy. Nieporozumienia z rodzicami, pierwsze zawody miłosne, burzliwe emocje, nad którymi czasem ciężko zapanować. Czasem sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, a doświadczenie przemocy rówieśniczej jest znacznie częstsze, niż mogłoby się wydawać. Aija Mayrock, autorka książki „Przemoc. Podręcznik przetrwania dla nastolatków”, doskonale rozumie, czym jest prześladowanie, ponieważ doświadczyła go na własnej skórze. Szykanowanie ze strony rówieśników może przemienić życie w prawdziwe piekło, a odczuwany strach utrudnia walkę z przemocą. Aija Mayrock szczerze opisuje swoje trudne doświadczenia prześladowania przez szkolnych kolegów i przedstawia strategie, które pomogły jej sobie poradzić w tym ciężkim okresie. Trudne doświadczenia nie załamały jej – postanowiła skupić się na rozwijaniu pasji i spełnianiu marzeń. Poruszająca, pełna wsparcia książka, która pokazuje nastolatkom, że nie są sami z problemami, i pomaga im poradzić sobie z doświadczeniami prześladowania i cyberprzemocy.

Jest chemia!: śledztwo w sprawie pierwiastków ukrytych w twoim domu / Mike Barfield; il. Lauren Humphrey; tł. Hanna Pasierska; konsultant naukowy Maciej Kałaska
Warszawa: Nasza Księgarnia, 2021
Chemia jest nudna? Nigdy w życiu! Oto najciekawszy przewodnik po pierwiastkach, jaki możesz sobie wyobrazić!
Czy wiesz, że gdyby nie rysik w twoim ołówku, nie istniałoby życie na Ziemi? Albo że zabójczą substancję, która posłużyła do zbudowania najgroźniejszej broni w dziejach, można odkryć w butelce z wodą? Autor tej zdumiewającej książki dowiedzie, że prawie wszystko we wszechświecie składa się z zaledwie dziewięćdziesięciu dwóch pierwiastków. I że w dodatku wiele z nich – od argonu po żelazo – znajdziesz w swoim własnym domu. Dołącz więc do zabawy w chowanego… i poszukaj pierwiastków wokół nas!

Upadek: dlaczego niektóre społeczeństwa upadły, a innym się udało / Jared Diamond; przeł. Jacek Lang
Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008
Milczące posągi, cmentarzyska, opuszczone świątynie… – oto pozostałości po dawnych wielkich cywilizacjach. Główną przyczyną ich upadku – jak twierdzi Jared Diamond – było niewłaściwe eksploatowanie środowiska naturalnego, a także nieumiejętność przystosowania się do zmiennych warunków. Autor zabiera nas w fascynującą historyczno-kulturową podróż, podczas której zdradza tajemnice życia Polinezyjczyków z Wysp Wielkanocnych, amerykańskich Majów i Anasazich oraz skazanych na zagładę grenlandzkich wikingów, a jednocześnie przestrzega przed podzieleniem ich losu. Dzieje tych umarłych ludów, a także ich koniec powinny stać się lekcją dla dzisiejszego świata, który stawiając przyrodzie wciąż nowe i trudne wyzwania, staje w obliczu globalnej katastrofy ekologicznej i niebawem będzie musiał walczyć o przetrwanie.

Mały światek: romans akademicki / David Lodge; tł. Natalia Billi. – Wyd. 2 popr.
Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1998
Kontynuacja „Zamiany”. Szacowni profesorowie spotykają się na niezbyt owocnej konferencji naukowej. „Mały światek” akademicki krąży od zjazdu do zjazdu po całych świecie, zaplątany w przeróżne układy i konfiguracje. Intrygi i podchody służą jednemu – zdobyciu intratnej posady w UNESCO, na którą ostrzą zęby wszystkie małe i wielkie autorytety. Znakomita, przezabawna książka z nurtu „powieści uniwersyteckiej”.

Jak otworzyłem mózg: lekcje życia od neurochirurga / Rahul Jandial; tł. Dariusz Rossowski; [red. merytoryczna dr hab. Marek Binder]
Łódź: Feeria Science, 2021
Książka ta jest moją próbą oddzielenia neurobajek od neuronauki i pseudopewników od uzasadnionej nadziei. Chcę ci pomóc osiągać cele, które sobie wyznaczyłeś, oraz sprawić, by ani ty, ani twoi najbliżsi nie wylądowali na moim stole operacyjnym. Rahul Jandial, jeden z wielkich neurochirurgów naszych czasów, jak nikt inny wie, co kryje się w naszej głowie. Teraz swoje narzędzia wkłada do rąk tobie… Pozwól autorowi zabrać się na wycieczkę do sali operacyjnej oraz w podróż w różne zakątki świata, aby obserwować wyzwania, przed którymi staje. Wydłutuj otwór w czaszce i zanurz palce w tym osobliwym narządzie, który konsystencją przypomina budyń lub pasztet. Daj się zaprosić do laboratorium, a na własne oczy zobaczysz dokonania, dzięki którym science fiction staje się rzeczywistością! Autor tej książki wie też, co zrobić, żeby w pełni wykorzystać mózgowe zasoby. Sięgnij więc do Jak otworzyłem mózg, jeśli chcesz się z pierwszej ręki dowiedzieć: Czy uprawianie tai chi zmieni cię w Einsteina. Czy częste korzystanie z elektroniki wypali ci szare komórki, Czy dzięki nauce hiszpańskiego staniesz się uważny i skupiony, Czy bujanie w obłokach uczyni z ciebie mistrza kreatywności, Czy jedzenie jabłek i fasoli zrobi z ciebie optymistę, Dlaczego lepiej nie naciskać „wyznacz trasę” na telefonie.

Jedzenie pod wpływem emocji / Kamila Czepczor, Anna Brytek-Matera
Warszawa: Difin, 2017
Książka dotyczy psychospołecznego aspektu jedzenia pod wpływem emocji. Wyjaśnia, w jaki sposób jedzenie reguluje emocje i nastrój. Dowodzi, jak istotne dla prawidłowego funkcjonowania człowieka jest doświadczanie i radzenie sobie z własnymi emocjami, zwłaszcza w kontekście jedzenia. Przedstawia najnowsze badania z zakresu jedzenia emocjonalnego, jak również wyniki badań własnych.